Breng structuur in je tekst in vijf stappen
Vraag je collega’s wat ze verstaan onder duidelijke taal, en de meesten antwoorden ‘eenvoudige woorden en korte zinnen’. En dat klopt natuurlijk. Maar pssst, je haalt ook veel winst uit structuur. Structuur, ja.
En dus maakte ik voor jou een handig overzicht, een stappenplan om je tekst te structureren. Neenee, zet je nog niet aan de computer. Neem gewoon een blaadje papier en een potlood. En wellicht is het ergens ter wereld koffietijd, dus die kan er ook bij.
Stap 1: Beantwoord drie vragen
Voor wie is mijn tekst bedoeld? Of anders gezegd: wie is mijn lezer?
Dat lijkt een lullige vraag. Voor de leden van het ziekenfonds waarvoor ik werk, tiens. Inderdaad. Maar kan je je een paar van die mensen echt voor de geest halen? Want zo dadelijk moet je je boodschap door hun ogen bekijken.
Wat wil je dat jouw lezer doet nadat die jouw tekst gelezen heeft? Of: waarom schrijf je deze tekst, wat is jouw doel?
Euh? Dat lijkt op het eerste gezicht ook een overbodige vraag. Om de huurders van de sociale woningen uit te nodigen voor de infosessie over de geplande renovaties, toch? Maar denk eens een stap verder. Waarom wil je dat ze naar die infosessie komen? Dan kom je bijvoorbeeld uit bij: ik wil vooraf weten welke knelpunten de huurders zien, zodat we daar rekening mee kunnen houden. Of: ik wil weten wie er niet bij familie kan logeren in de week dat er geen elektriciteit zal zijn.
Wat is je belangrijkste boodschap, je kernboodschap?
Vat je tekst samen in één of twee zinnen. Laat dat vanaf nu het eerste zijn wat je op papier zet bij elke tekst die je schrijft. Want die één of twee zinnen, dat is jouw kernboodschap. En daarmee open je je tekst.
Stap 2: Selecteer wat je wel gaat schrijven en wat niet
Je lezer heeft meer informatie nodig dan enkel je kernboodschap. Maar welke info is nuttig? Waar trek je de lijn tussen nuttige info en ballast?
Denk even terug aan een paar mensen die je tekst zullen lezen. Stel jezelf deze vragen:
Wat weten zij al over het onderwerp?
Welke vragen hebben zij?
Wat moeten zij weten om jouw doel te bereiken?
Stap 3: Structureer de nuttige info
De god van de duidelijke taal heeft daarvoor de vraagwoorden geschapen: wie, wat, waar, wanneer, waarom, hoe … Tijd om het skelet van je tekst te tekenen!
Maak een schema met trefwoorden, nog steeds met potlood op papier. Bepaal de volgorde van de trefwoorden. Wat is het belangrijkste? Wat volgt op elkaar? Wat is een logische opbouw?
Stap 4: Schrijf je tekst uit
Voilà, nu mag je aan je computer. Het enige wat je nog hoeft te doen, is je tekst uitschrijven. Hij zit helemaal klaar in je hoofd.
Een paar tips voor de lay-out:
Elk vraagwoord, dus elk puzzelstuk van je tekst, wordt één alinea.
Geef elke alinea een tussentitel. Of zet een kernwoord in het vet.
Laat een witregel tussen de alinea’s.
Maak lijstjes met opsommingstekens waar mogelijk.
Voordeel van deze aanpak? Je tekst is perfect scanbaar. Wie enkel de tussentitels leest, heeft een idee waarover de tekst gaat.
Stap 5: Nalezen en laten nalezen
Er een nachtje over slapen, doet wonderen. Heb je de kans om de eerste versie van je tekst even te laten liggen en er de dag nadien aan verder te werken? Doe dat dan zeker. Het levert zoveel meer op dan er hardnekkig aan te blijven schaven om hem meteen af te hebben.
Jammer genoeg is ‘een nachtje slaap’ een luxe die je je niet altijd kan permitteren. Spreek dan een collega aan voor feedback op je tekst. Kies iemand die minder vertrouwd is met het onderwerp van je tekst, zo weet je meteen of de inhoud duidelijk is. (En heb je de luxe van tijd én een hulpvaardige collega? Kus dan je twee handen en zet beide jokers in.)
Wil je dit stappenplan bewaren? Download de pdf ‘Breng structuur in je tekst in vijf stappen’.
댓글