Duidelijk én genderinclusief schrijven: zes tips van Wablieft
De laatste tijd krijgen we regelmatig vragen over genderinclusief schrijven. Mensen willen bewust omgaan met diversiteit in gender, ook in hun teksten. Maar jammer genoeg worden die niet leesbaarder door constructies met schuine strepen, zoals ‘haar/zijn/hun’.
Schrijven we dan beter aan het begin van de tekst: “We gebruiken de mannelijke vorm neutraal. Hij verwijst dus naar m/v/x.”? Hm, het gebeurt, maar het blijft natuurlijk de mannelijke vorm. Die is nu eenmaal niet neutraal.
Hoe pakken we dat aan bij Wablieft? Hoe schrijf je een tekst die genderinclusief én duidelijk is? Zes concrete tips.
Spreek je lezer aan
Als je van je tekst een dialoog maakt, voelt je lezer zich letterlijk en figuurlijk aangesproken. Dat is één van onze basistips. Deze aanpak heeft bovendien een gigantisch voordeel in het genderverhaal. Je stapt zo namelijk af van ‘hij/zij/die’ en je kiest voor ‘je’ of ‘u’. Ahaa!
De persoon die mantelzorger is voor zijn/haar/hun partner, kan een premie aanvragen.
= Bent u mantelzorger voor uw partner? Dan kan u een premie aanvragen.
Kies een genderinclusieve aanhef
Hoe begin jij een brief? Beste mevrouw X, beste mijnheer Y? Dat kan voor je lezer een ongemakkelijke binnenkomer zijn. Een alternatief: spreek je lezer aan als ‘Beste abonnee’ of ‘Beste reiziger’. Je richt je zo eerder tot de rol, minder tot de persoon.
Wil je het toch persoonlijker aanpakken? Dan kan je overwegen of aanspreken met de voornaam bij de stijl van je organisatie past. 'Beste Robin', in een informele context kan dat perfect.
Gebruik ‘die’
Vaak kan je ‘hij/zij/hun’ vervangen door ‘die’.
Uit onderzoek naar online lezen, blijkt dat de lezer wegklikt als hij/zij na een paar seconden niets relevants vindt.
= Uit onderzoek naar online lezen, blijkt dat de lezer wegklikt als die na een paar seconden niets relevants vindt.
Vervang bezittelijke voornaamwoorden door lidwoorden
Het bezittelijk voornaamwoord is vaak niet noodzakelijk in de context. We gebruiken het uit gewoonte. In die gevallen kan je beter voor een lidwoord kiezen.
De arts schrijft haar rapport.
= De arts schrijft het rapport.
Ga voor meervoud
In het Nederlands hoeven we in het meervoud geen geslacht te kiezen. Maak daar dankbaar gebruik van.
De bezoeker wordt gevraagd zijn/haar/hun voeten te vegen.
= Wij vragen onze bezoekers om hun voeten te vegen.
Of simpelweg schrappen
In heel wat zinnen kan je het persoonlijk voornaamwoord schrappen. Inderdaad, gewoon schrappen.
De lezer krijgt een korte beschrijving, die hem/haar uitnodigt om verder over het onderwerp na te denken.
= De lezer krijgt een korte beschrijving, die uitnodigt om verder over het onderwerp na te denken.
Zoeken en loslaten
Kom je er met deze tips altijd uit? Dat kan ik niet beloven. Maar sinds ik bewust omga met genderinclusiviteit in teksten, hebben deze tips me altijd gered. Het is soms wat zoeken én het helpt enorm als je je originele zin loslaat.
Aan de slag!
Wil je deze tips bewaren? Download hier ‘6 Wablieft-tips voor genderinclusief schrijven’.
Ook interessant: de Genderchecklist van de Federale overheid.
Met dank aan Sofie Verhalle voor de feedback.
'Vaak kan je ‘hij/zij/hun’ vervangen door ‘die’.' De vorm 'hun' is echter een bezittelijk voornaamwoord of eventueel een meewerkend voorwerp, niet de vorm van het onderwerp zoals 'hij' en 'zij'.