Spelen met duidelijke taal: het Heerlijk Helder Ganzenspel
Duidelijke taal is een van jouw stokpaardjes binnen je organisatie. Daarvoor krijg je alvast een stevig schouderklopje van ons. Nu wil je jouw collega’s warm krijgen voor duidelijke taal. Ze zijn enthousiast na jouw sessie over duidelijke taal, dat wel. Toch lijken ze jouw schrijftips na enkele dagen in de wind te slaan. Jij kan hen helpen, door hen er af en toe aan te herinneren. Dat hoeft niet met het vingertje te zijn. Het kan ook luchtig en speels.
Zoek je inspiratie? We praten met enkele voorstanders van duidelijke taal bij verschillende organisaties. Hoe pakken zij het aan? In dit blogartikel: het Heerlijk Helder Ganzenspel van de Stad Gent.
“Het moest een spelelement hebben, en tegelijk wilden we de collega’s tips over heldere taal meegeven”
Carolien Oosterlinck is als taalambtenaar hét aanspreekpunt voor duidelijke taal binnen de Stad Gent. Zo begeleidt ze geregeld schrijfateliers waarin ze teksten herwerkt in kraakheldere taal, samen met de auteurs. Elk jaar organiseert ze ook mee de Heerlijk Heldere Weken binnen de stad. En vorig jaar lanceerde ze daarvoor … een ganzenspel over duidelijke taal.
Carolien, voor we overgaan naar het ganzenspel, wil ik het hebben over die Heerlijk Heldere Weken. Wat houden die in?
De Heerlijk Heldere Weken starten in de Week van de Geletterdheid rond 8 september. Ze lopen tot en met de Week van het Nederlands, begin oktober. In die weken kunnen de collega’s deelnemen aan verschillende acties rond heldere taal.
Vroeger organiseerden we die acties verspreid over het hele jaar. Tot het idee kwam om die meer te bundelen. We deden al acties tijdens de Week van de Geletterdheid en tijdens de Week van het Nederlands. Daarom leek het logisch om de periode ertussen ook te gebruiken. In 2018 vonden de Heerlijk Heldere Weken voor de eerste keer plaats.
Voor de acties probeer ik ervoor te zorgen dat collega’s iets fysieks in handen hebben, naast de online polls, wedstrijden en informatie die ze vinden op intranet. Zo lieten we enkele jaren geleden gelukskoekjes maken met schrijftips. Die verstopten we in alle gebouwen van de stad. Dat was heel leuk om te doen. (glundert)
Hoe kwam je op het idee voor het ganzenspel?
Vorig jaar zocht ik een nieuwe actie voor de Heerlijk Heldere Weken. Liefst iets wat collega’s gezellig samen konden doen na corona. Het moest een spelelement hebben, en tegelijk wilden we de collega’s tips over heldere taal meegeven. Zo kwam ik al gauw uit bij het ganzenbordspel, omdat velen ermee vertrouwd zijn.
Toen ging ik op zoek naar vragen voor het spel. Daarvoor mailde ik de leden van de werkgroep taalbeleid. In die werkgroep zit ik samen met collega’s van verschillende diensten, zoals ouderenzorg, het OCMW, District09 (de ICT-partner van de stad) … Met hun input ging ik aan de slag.
Hoe maakte je het ganzenspel bekend bij de collega’s?
Via verschillende kanalen. Via de startpagina en de groep Heerlijk Helder van ons intranet, bijvoorbeeld. Daarnaast vroeg ik de leden van de werkgroep om het spel bekend te maken bij hun collega’s.
Tot slot legden we enkele exemplaren van het spel aan balies en in refters van de verschillende gebouwen van de stad, samen met affiches en bordjes om de aandacht te trekken.
Hoe vaak lenen collega’s het spel uit?
Het was onze bedoeling om het alleen te verspreiden tijdens evenementen of andere lossere momenten: de Heerlijk Heldere Weken, teamdagen ... Maar door corona waren die momenten nog niet zo los als we hoopten, en werkten veel collega’s nog vaak thuis.
We hebben het spel daarom wat langer laten liggen en de verspreiding ook niet goed kunnen volgen. Maar ik zag het spel in het gebouw waar ik werk bijvoorbeeld vaak verdwijnen aan de balie en in de refter. Behoorlijk wat exemplaren zijn trouwens ook helemaal niet teruggekomen. En dat vinden we geen enkel probleem: die liggen nu bij teams die zich tijdens teammomenten helemaal verdiepen in Heerlijk Helder, zullen we maar denken. (lacht) Missie volbracht, niet?
Succes, Carolien!
Het ganzenspel in het kort
Aantal spelers: 4 personen
Gemiddelde duur: 15 minuten
Nodig:
het bordspel
een dobbelsteen
vier pionnen
kaarten met vragen
een blad met spelregels
Spelregels:
Het doel van het spel is om zo snel mogelijk de eindmeet te halen met je pion.
Je dobbelsteen bepaalt hoeveel vakjes je mag opschuiven met je pion.
Kom je op een vakje terecht met een symbool? Dan trek je een kaart en moet je de vraag beantwoorden die op de kaart staat. Geef je het juiste antwoord? Dan ga je drie vakken vooruit. Bij een fout antwoord ga je drie vakken achteruit.
Welke vragen kan je stellen?
In het spel van Stad Gent zijn er vier categorieën van vragen:
Wat is juist? De speler krijgt drie stellingen. De stellingen gaan heel breed: van de juiste letter in Vlaamse Gebarentaal raden, tot raden hoeveel mensen in Vlaanderen laaggeletterd zijn. Spoiler alert: dat is één op de zeven volwassenen.
Zeg het in mensentaal. De speler krijgt een zin met een moeilijk woord in het vet. Dat moet de speler vervangen door een woord in mensentaal. Enkele voorbeelden: ten belope van, inzake, conform …
Zoek de fout. De speler leest drie zinnen. Daarvan bevat één zin een grammaticale of spellingsfout. Op de kaart staat telkens het juiste antwoord en een tip.
Zoek de tip. De speler moet een rebus oplossen om de tip te kunnen lezen.
Elke categorie heeft een eigen kleur en symbool. Zo weet de speler welke soort vraag die moet trekken.
Waarmee moet je rekening houden als je het spel ontwikkelt?
Het vraagt wat voorbereiding: vragen verzamelen en uitwerken, het spel vormgeven en laten drukken, verspreiden … Reken op twee tot drie maanden. Het goede nieuws: de bronbestanden kan je opvragen bij Carolien. Zo kan je sneller uit de startblokken schieten.
Los van de voorbereidingstijd die het spel vraagt, hangt er ook een prijskaartje aan vast. Om je een idee te geven: een bestelling van 100 exemplaren kost ongeveer 1 600 euro. Daarvoor heb je:
spelborden
kaarten met vragen
pionnen en dobbelstenen
bedrukte stoffen zakken
Tip van Carolien: zakken zijn goedkoper dan dozen om alles in te stoppen.
Maak de kaarten met vragen groot genoeg. Zo is de tekst goed leesbaar, ook voor collega’s met een visuele beperking.
Waarom is een ganzenspel een aanrader voor jouw organisatie?
Het vraagt weinig tijd van je collega’s. Een ideaal tussendoortje tijdens de lunchpauze!
Je kan het breed inzetten: tijdens de lunchpauze of vlak voor of na een teamoverleg, op welkomdagen om nieuwe collega’s te laten kennismaken met heldere taal …
Je nodigt de collega’s uit om samen na te denken over duidelijke taal. Zo stimuleer je discussie en uitwisseling, en overgiet je die met een speels sausje.
Je kan het spel makkelijk hergebruiken. Na een tijdje kan je bijvoorbeeld kaarten met andere vragen toevoegen. Het bordspel, de dobbelsteen en de pionnen behoud je.
Meer weten?
Vragen over het Heerlijk Helder Ganzenspel? Mail naar Carolien.Oosterlinck@stad.gent.
Wil je meer manieren ontdekken om duidelijke taal levendig te houden binnen je organisatie? Lees het blogartikel over de kleinste taalquiz van Stad Oostende, of het artikel over het duidelijkste kruiswoordraadsel.
Comments