Wat heeft een stier te maken met duidelijke taal?

Dan neem je al eens vakantie, zit je in je hoofd een blogpost te schrijven. Over de voorkennis van je lezer. En over concreet schrijven. Dat ging zo:

Ik was in Engeland en wandelde daar de Dales Way. Een gemarkeerd wandelpad over lange afstand. Een aanrader! Nu moet je weten dat wandelpaden, public footpaths, in Engeland vaak door weides gaan. Je loopt dan te midden van koeien, paarden of schapen. Veel schapen. Via speciale poortjes of overstapjes kan je als wandelaar in en uit de weides. Tot zover alles goed.

Bull in field

Tot we een bordje tegenkwamen: bull in field. Daar sta je dan. Omdraaien en een andere weg nemen, is niet evident. Het landschap is daar gigantisch uitgestrekt, vol stenen muren en ondoordringbare hagen. Een andere weg nemen betekent ettelijke kilometers omweg. En ja, het officiële wandelpad liep door de wei. Bovendien, wat betekent dat bord? Kom niet in deze wei? Loop gerust door deze wei, maar schrik niet als je een stier ziet, hij doet niks? Loop gerust door deze wei, maar wees stil / maak geen onverwachte bewegingen / doe je rode trui uit? Ja zeg, alles wat ík over stieren weet, heb ik van Jommeke.

De vloek van de kennis

Wat is het probleem? Zo’n bordje gaat ervan uit dat de lezer voorkennis heeft. Voorkennis over wat je doet wanneer er een stier in een wei staat. Die voorkennis hebben argeloze wandelaars vaak niet.

Schrijf je zelf een tekst? Sta er dan even bij stil welke voorkennis je verwacht van je lezers. Is het realistisch te denken dat al jouw lezers die voorkennis hebben? Wat voor jou evident is, is dat niet voor je lezer. Wij noemen dat weleens ‘de vloek van de kennis’. Je weet veel over het onderwerp waarover je schrijft, dus zie je misschien over het hoofd dat je uitleg niet aansluit bij de voorkennis van je lezers.

Een tip: laat je tekst nalezen door een collega van een andere dienst. Of nog beter, door iemand van je doelgroep.

Schrijf concreet

Gelukkig is er een oplossing, en die heet ‘schrijf concreet’. Het was een wereld van verschil geweest wanneer dit op het bord had gestaan, in het Engels dan, uiteraard:

• Wandel rustig, loop nooit. De stier is altijd sneller dan jij.

• Hou zoveel mogelijk afstand van de stier.

• Keer je rug niet naar de stier.

Want dát blijken de richtlijnen te zijn, leerde ik ‘s avonds van Google.

Ook voor jouw tekst geldt: maak heel concreet wat je bedoelt. Verwacht je van je lezer dat die het afval ‘op een ordentelijke manier verzamelt’? Schrijf dan ‘doe de zakken in de container’. Meteen duidelijk.

Uit die wei!

Hoe mijn verhaal afgelopen is? De wei was gelukkig erg groot, en de stier stond aan de andere kant. Uiterlijk rustig maar met lichte spoed, zijn we naar het volgende poortje gewandeld. Zo snel mogelijk uit die wei!